Een ouder verliezen op jonge leeftijd.

4 augustus 1994

Het was een warme zomerse dag. Een dag die leek als ieder ander die zomer. Ik was twaalf jaar. Na de zomer zou ik voor het eerst naar de middelbare school gaan. Mijn toenmalige beste vriendinnetje was weer terug, na een tijdje bij familie te hebben gezeten. Ik was daar zo blij mee. We zouden gelukkig samen aan het nieuwe avontuur beginnen.
Ik woonde toen in een appartement hier in centrum. Samen met mijn vader en moeder. Mijn zus woond al op kamers, maar was net een paar dagen komen logeren en zou die dag eigenlijk naar huis gaan, maar besloot om toch nog een nacht te blijven. Ik had nooit gedacht dat ik nacht een ouder zou verliezen op zo een jonge leeftijd.

MIjn vriendinnetje en ik waren de hele dag samen. We hadden elkaar een poosje niet gezien en waren zo blij dat we eigenlijk de hele dag samen wilden zijn. We liepen steeds in en uit mijn huis. De meeste vriendinnen noemden hem ome W*. Elke keer als we weggingen zei ze dag ome W. En ik denk dat dit minstens tien keer moest zijn geweest die dag. We groetten eigenlijk niet bij het binnen komen maar wel bij het weggaan.

Toch was die dag anders dan anders.

Ik weet niet precies wat het was, maar het was anders. Zo een buikgevoel dat, maar niet zo goed weten wat je buikgevoel je wilt vertellen. Daarbij was ik jong en dan let je niet bewust zo een gevoel. Mijn vader was erg rustig die dag. Rustiger dan normaal. Misschien door de warmte, misschien omdat hij gewoon lekker nergens zin in had. Zelfs toen ik weer met nieuws speelgoed thuiskwam, werd hij niet boos. Normaal zou hij weer mopperen dat ik genoeg troep had en echt niet nog meer nodig had, vooral omdat ik mijn kamer al niet opruimde.

Mijn vader had die avond nog een douche genomen voor het slapen gaan. Zoals ik al vertelde, bleef mijn zus nog een avond slapen. Wanneer zij bleef slapen, sliepen we altijd samen op de slaapbank. Vonden we gezellig. Voor het slapen gaan luistereden we nog even muziek met oordopjes in. Zo ben ik slaap gevallen.

Na een paar uurtjes werd ik onrustig wakker.

Achteraf vertelde mijn moeder mij dat ik de hele tijd “au” en “nee” riep. Eerst dachten ze dat het kwam doordat ze het oordopje uit mijn oor haden getrokken, maar ik bleef nog onrustig en roepen. Alsof ik een nachtmerrie had.
De oudere generatie op Curacao zegt dat er dan iemand afscheid van je heeft genomen. Op een onbewust niveau. Ze zeggen dat zoiets gebeurd, vlak voordat iemand overlijdt. Maar nogmaals, ik had nooit gedacht dat ik die nacht een ouder zou verliezen op zo een jonge leeftijd.

5 augustus 1994

We waren wakker van de stem van mijn moeder. Ik hoorde haar steeds mijn vaders naam zeggen. Eerst rustig en daarna klonk er steeds meer paniek in haar stem. Mijn zus en en snelden naar de slaapkamer en zagen dat mijn moeder mijn vader probeerde wakker te schudden. Mijn vader lag daar met zijn handen op zijn borst alsof hij zijn borst vasthad. Hij maakte gorgelende geluiden. Het werd zwart voor mijn ogen en kon alleen maar gillen.
In de achtergrond hoorde ik mijn moeder zeggen dat we een ambulance moesten bellen. Mijn zus ging op zoek in het telefoonboek naar een nummer. Zo suf, maar op dat moment heerstte er zoveel paniek. Totdat ik ineens riep 06-11**, bel 06-11.

Naar mijn gevoel duurde het een eeuwigheid voor er iemand kwam. Maar ze waren er best snel. Het was alleen al te laat. Mijn lieve vader was er niet meer. Wat hebben we gehuild. Ik kon het niet geloven. Die eerste paar dagen zijn als een waas langs mij heen gegaan. Je leeft in een soort roes en alles gaat een beetje langs je heen. Mijn tante en nicht waren gelijk die nacht nog bij ons. Er werd van alles geregeld. Kist, bloemen, muziek, kaarten. Maar eerlijk alles ging langs mij heen.

Ik kan de week voor de begrafenis eigenlijk niet eens goed herinneren.

Het was stil in huis, terwijl het niet stil was in huis. Hij was er niet meer. Mijn hondje ging iedere avond op het vaste tijdstip voor de wc-deur liggen, waarop ze daarna naar de voordeur liep, zoals hij al die tijd met haar had gedaan. Maar hij was er niet, en daar lag ze dan totdat mijn moeder met haar naar buiten ging.
Mijn moeder kon niet meer in het bed slapen, ze kon niet eens in die slaapkamer meer slapen. Daar is de man overleden waar ze op haar zeventiende verliefd op was geworden. Veel lief en veel leed mee had gedeeld. Ze kon het niet. Dus sliepen we samen in de woonkamer.

Uitvaartverzekering.

Met vlagen kreeg ik wat mee. Het bleek dat de polis die mijn vader had afgesloten vooor zijn uitvaartverzekering pas na twee jaar betalen (!!!) zou uitkeren. En je raad het al, hij overleed binnen die twee jaar. Gelukkig kon zijn broer bijspringen. Gelukkig maar, je wilt er toch niet aan denken dat je geen waardig afscheid kan nemen van een dierbare? Of dat je diegene geen waardig uitvaart kunt bieden. Alleen maar door de koppigheid van mijn vader.

Dit heeft ervoor gezorgd dat zodra ik 18 was en ik mijn eigen polis moest afsluiten ik dat gelijk had gedaan. Zodra mijn kineren geboren waren heb ik dat ook gelijk voor hen afgesloten. Hoe eerder je in je leven begint met een eigen polis ,hoe lager het bedrag per maand is dat je moet betalen. Je betaalt maximaal 30 jaar. Kinderen zijn in principe gratis meeverzekerd tot hun 18e bij de polis van de ouders. Toch heb ik ervoor gekozen om zo snel mogelijk een eigen polis te geven. Tot hun 18e betaal ik het en dan hebben ze zelf nog twaalf jaar te gaan. Zo weet ik dat ze soieso goed verzekerd zijn.

Een uitvaartverzekering is niet iets waar je aan wilt denken.

Je wilt er niet aan denken dat je zelf zal overlijden of je eventuele partner en je wilt er zeker niet aan denken dat je kinderen zullen overlijden. Helaas is dat nou eenmaal een gegeven in het leven. Waar je zeer zeker niet aan wilt denken is dat degenen die achterblijven na een overlijden, achter blijven met een schuld. Een uitvaart is duur, maakt niet uit hoe goedkoop en simpel je het wilt houden. Wat ik vooral merk, is dat veel alleenstaande ouders er niet aan denken om er één af te sluiten. Vooral als ze het niet breed hebben. En ik snap dat je voor een x-aantal euro al heel wat aan boodschappen kan halen. Maar geloof mij in het verdriet dat je op dat moment hebt, is financien en geld, het laatste waar je aan wilt denken.

Ik heb voor mijnd oudste en mijzelf een polis bij Klaverblad. Mijn jongste en moeder hebben er allebei één bij Monuta.
Met Monuta heb ik het meest recent ervaring mee, bij het overlijden van mijn ex-schoonvader.
Midden in de nacht konden we bellen, en hij was niet eens bij ze verzekerd, want hij had een kapitaalverzekering. Toch hebben ze ons met alle liefde, respect en met zeer veel geduld geholpen, zelf toen er gedoe was met de uitbetaling van die kapitaalverzekering.
De volgende dag waren ze gelijk bij ons en bespraken met ons de mogelijkheden. Binnen een paar uur was alles geregeld. Zo fijn en duidelijk, geen hoofdpijn.

Dus mijn eerste tip is, zorg ervoor dat je een uitvaartverzekering hebt voor iedereen in je gezin, of in ieder geval voor jezelf en iedereen vanaf 18 jaar in je huishouden. Het scheelt echt een hoop ellende. Je hoopt het niet snel nodig te hebben, maar wat zal je blij zijn dat je het hebt mocht het wel zo zijn.
Mijn tweede tip, zorg ervooor dat jij als volwassene al jouw wensen ergens hebt staan, in een boekje, in je telefoon, computer. En zorg ervoor dat iemand ook weet waar ze dit terug kunnen vinden. Dit scheelt jouw nabestaanden gissen en zoeken. Dan hebben ze gewoon de tijd en ruimte om te rouwen

Rouwen.

Ruimte om te rouwen. Ik moet heel eerlijk bekennen, ik weet niet zo goed hoe ik dat heb gedaan. We spraken veel over hem. Haalden veel herinneringen op. En ik schreef veel van mij af. Gedichtjes, verhalen, mijn gevoelens, brieven aan hem. Dit deed ik geheel uit mijzelf. Niet dat ik mijn moeder enigzins iets verwijt, maar echt verdieping in rouwverwerking was er niet.
Nu door onder andere mijn genoten opleidingen weet ik dat er voor alle leeftijden allerlei boeken zijn over de dood en het missen van iemand. Ook zijn er speciale boeken over het verliezen van een ouder, broers en zussen, huisdieren enzovoorts. Ga eventueel naar de bibliotheek als je niet gelijk een boek wilt aanschaffen. Het kan net de steun geven die jij of je kind nodig heeft in het rouwproces.

De volgende boeken zijn te vinden bij Bol.com

Voor jou als ouder:

• Rouw bij kinderen en jongeren over het begeleiden van verliesverwerking, Mariken Spuij
• Jong verliesrouwende kinderen serieus nemen, Riets Fiddelaers-Jaspers
• Kinderen helpen bij verlies Een boek voor iedereen die van kinderen houdt, Mau Keirse

Voor kinderen/jongeren:

• Dood is niet gewoon over de dood van een ouder, Martine Delfos
• Doodzijn, is dat voor altijd? En alle andere vragen van kinderen over de dood, Lies Scaut
• Kun je internetten in de hemel? hoe kinderen en jongeren uit verschillende culturen denken over leven en dood, Ineke Wienessen
• Over leven en dood Een boek voor jongeren over afscheid nemen en loslaten, Marja Basselaar

Tot de dag van vandaag doet het pijn.

Ik ben al meer dan de helft van mijn leven halfwees. En met vlagen komt het missen van een ouder weer naar boven. Bij iedere grote verandering, en vooral toen ik moeder werd. Ik denk dat ik elke dag nog rouw, de ene dag wat meer als de ander. Ik weet niet meer hoe zijn stem klonk, of hoe hij rook. Da pijn is niet weg, maar is wel minder intens.

Een ouder verliezen op jonge leeftijd laat wonden en littekens achter. Het overlijden van iemand en de dood is voor een volwassene moeilijk te bevatten, laat staan voor kinderen. Het is zoiets abstracts. Communicatie is erg belangrijk, praat, haal herinneringen op, kijk naar foto’s. En geef een kind vooral de ruimte om te kunnen en mogen rouwen.

Als je er als ouder niet uitkomt…

…en geen raad weet, vraag om hulp. Schakel vrienden, familie en denoods de huisarts in.